Al bij het maken van mijn eerste oloïde vroeg ik mij af of er een beweging was waardoor een oloïde kan ontstaan. Daarop had ik niet meteen een antwoord. De vraag blijf mij echter bezighouden.

 

Hoe kom ik tot een beweging waaruit een oloïde kan ontstaan? En dan heb ik het niet over 3D printen of een andere computergestuurde bewerkingstechniek.

 

Op enig moment realiseerde ik me dat Martin van der Meulen (van oloide.nl) het erover heeft dat de vorm in de ruimte wordt uitgesneden door twee punten van een inverteerbare kubus. Zou daarin het antwoord liggen op mijn vraag welke beweging te maken om een oloïde te creëren? Zijn uitleg klonk betrekkelijk eenvoudig, echter ik moest een inverteerbare kubus maken opdat ik gevoel kon krijgen voor wat hij bedoelde.

​

Ik zag dat de oloïde bepaald wordt door twee haaks op elkaar staande cirkels. De kenmerken daarvan zijn vastgelegd in twee grootheden: 

• de straal van de cirkels

• de afstand van de twee haaks op elkaar staande assen (van oorsprong is die afstand gelijk aan de straal, maar die afstand kun je ook anders kiezen).

​

Echter om een inverteerbare kubus te gebruiken voor het maken van een oloïde is fysiek niet mogelijk omdat de inverteerbare kubus helemaal om de oloïde heen draait en je hem nooit zou kunnen vastzetten. En: de snijlijn gaat door de materie heen van de inverteerbare kubus.

​

Bij nadere bestudering van de inverteerbare kubus zag ik dat een halve inverteerbare kubus ook de twee bovengenoemde waarden in zich heeft. Echter de coördinatie tussen de twee beweegbare segmenten van de inverteerbare kubus is verloren gegaan door het weglaten van de andere helft.

​

Toen besefte ik dat de snijlijn/raaklijn van een oloïde een vaste lengte heeft: van de twee uiteinden van mijn halve inverteerbare kubus moet ik de lengte constant houden, en dan ontstaat weer een oloïde! Dit gaf mij hoop dat er wél een fysieke beweging te maken was met een oloïde als resultaat.

​

Voordat ik hierop verder doorging vroeg ik mij af welke bewerkingstechniek ik zou kunnen gebruiken. De bandschuurmachine die ik inmiddels had aangeschaft leek mij niet de goede optie want dan draait de oloïde volledig rond, waarbij de oloïde onmogelijk op een vast punt kan worden vastgehouden. 'Overpakken' om alsnog een bandschuurmachine te kunnen gebruiken leek mij niet praktisch.

​

Weer kwam ik terug bij de zin dat een lijn de vorm van de oloïde in de ruimte uitsnijdt. Welke lijnvormige technieken ken ik?

• Laser: deze blijkt door maximaal 1,5 tot 2 cm hout te kunnen snijden.

• Waterstraalsnijden: een goede optie want die kan door wel 8 cm hout snijden.

Beide technieken worden gebruikt in machines waarin de snijstraal verticaal naar beneden is gericht (om praktische en veiligheids-redenen). En beide technieken vragen om een computergestuurde aansturing van de beweging om de snijsnelheid te kunnen bewaken. Kortom een kostbare en ingewikkelde zaak.

​

De derde techniek die mij praktisch haalbaar lijkt is de draadzaag, te vergelijken met een (tafel-)figuurzaagmachine. Dit lijkt in ieder geval voor mij technisch en financieel haalbaar. Ook de snijlijn van zo'n tafelzaagmachine is verticaal gericht. Op basis van de draadzaag/figuurzaagmachine ben ik verder gegaan.

​

Dat betekent dat ik een beweging moet maken waarbij de snijlijn verticaal is en blijft: dus het materiaal moet ik laten bewegen!

Het eerste punt waar ik tegenaan liep was dat de assen van de bewegingen ín de oloïde liggen. Die assen moest ik naar buiten brengen om iets te kunnen maken. Ik heb een week lang zitten tekenen en doorvoelen van de beweging. Ik moest de vinger leggen op een beweging die ik een apparaat moest laten maken om een oloïde uit te snijden. Dit was een heel verwarrend proces van omdraaiingen. Over deze verwarring en wat deze mijn bracht wil ik verderop wat zeggen.

​

Ik liep er tegenaan dat je de oloïde kunt zien ontstaan door de twee cirkels (ofwel het materiaal waaruit de oloïde moet ontstaan) vast te houden en de snijlijn te laten bewegen. Die snijlijn maakt een heel ruimtelijke beweging waarvan geen enkel punt vast staat. Die beweging vinden was één ding, om dat zodanig te veranderen in een beweging van de oloïde bij een vaststaande snijlijn een andere. Daarvoor moet je loslaten wat eerst vast stond (het materiaal) en vastzetten wat eerst ruimtelijk bewoog (de snijlijn).

​

Wat mij bemoedigde was het besef dat de kantelbeweging die de oloïde moest gaan maken eigenlijk maar heel beperkt was: zo'n 30 graden in 2 richtingen (maar wel samenhangend).

​

Een onderdeel van de zoektocht naar de beweging was het besef dat ik iets wilde bedenken waarbij drie dingen niet met elkaar in conflict moesten komen:

• de zaagmachine

• het hout om de oloïde uit te maken

• het apparaat dat de beweging moet maken en het hout moet 'vasthouden'.

Ik liep vast op mijn driedimensionale voorstellingsvermogen (en dat vastleggen op papier). Na een week ben ik met het begrip dat ik had verkregen gaan bouwen met een Philips Mechanische Bouwdoos bouwdoos uit mijn jeugd. Ik besloot eerst de beweging te 'vangen' met een vaste oloide en een bewegende snijlijn. Ik wist niet met zekerheid of de beweging klopte. Dit werd oloïodemaker 1 die ik maakte in de zomer van 2021.

​

Het volgende was voor verbetering vatbaar:

• de stijfheid kon worden vergroot,

• de instelmogelijkheden van radius, as-afstand en snijlengte was heel beperkt,

• en heel belangrijk, de omdraaiing van een bewegende snijlijn (met een vaste oloide) naar een vaste snijlijn (met een bewegende oloide) moest ik nog uitwerken.

​

Deze inzichten leidden tot oloïdemaker 2 (zie hiernaast) van voornamelijk hout. Deze realiseerde ik eind 2021.

​

Oloïdemaker 2 heb ik heel stijf ontworpen (van hardhout en uitgerust met metalen glijlagers). Ik had uit een stuk isolatieschuim een vorm willen zagen die de indruk geeft van een oloïde. Dat lukte echter niet:

• het apparaat liep tegen zichzelf aan

• ik kon voelen dat het apparaat nog niet lekker liep;

  • omwille van de bereikbaarheid van de zaagtafel had ik sommige onderdelen 'vliegend' gelagerd hetgeen de stijfheid van het geheel niet ten goede kwam

  • het model schrankte en de excenters vonden niet 'vanzelf' de goede stand

  • een toegevoegde annex hielp niet genoeg om deze coördinatie en de gewenste beweging te realiseren.

• ik voegde een extra graad van vrijheid toe (een rotatie) die ik over het hoofd had gezien,

• de zwaartekracht maakt dat de bewegende delen 'uit gingen zakken' hetgeen ik compenseerde met een ophanging met een contragewicht.